„Umarłych wieczność dotąd trwa, dopóki pamięcią się im płaci”

                         Wisława Szymborska.

   15 września 2023 r. uczniowie Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie  w Kostrzynie nad Odrą oraz Zarząd Koła Terenowego Związku Sybiraków przy współpracy z władzami Miasta Kostrzyn nad Odrą zorganizowali obchody Światowego Dnia Sybiraka. Była to okazja do złożenia  hołdu cierpieniom, których doświadczyli zesłańcy skazani na zagładę wskutek stalinowskich represji oraz przypomnienia 95-letniej historii Związku Sybiraków.

Uroczystości rozpoczęły się na Cmentarzu Komunalnym od zbiórki Sybiraków, pocztów sztandarowych, przedstawicieli władz samorządowych i wielu kostrzyńskich instytucji, mieszkańców naszego miasta, harcerzy oraz młodzieży szkolnej z Kostrzyna nad Odrą i Kamienia Małego. Punktualnie o godz. 11:30 Sybiraków i uczestników uroczystości powitał zastępca dyrektora Zespołu Szkół Ireneusz Materyński, który przedstawił informacje na temat działalności Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą oraz o latach, gdy temat przymusowych zsyłek na wschód w czasach PRL starano się pomijać milczeniem. Był to czas, gdy świadectwa osób deportowanych – podobnie jak w przypadku zbrodni katyńskiej – władze gorliwie próbowały zatrzeć w pamięci Polaków. Jednak, pomimo tych zabiegów, pod koniec 1988 roku udało się zarejestrować Związek Sybiraków i przywrócić pamięć o ofiarach sowieckich deportacji. Zesłańcy na Sybir odzyskali swą godność. Idea obchodów Światowego Dnia Sybiraka w Kostrzynie nad Odrą  zrodziła się w wyniku współpracy uczniów i nauczycieli Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie ze środowiskiem kostrzyńskich Sybiraków i została zapoczątkowana 17 września 2007 roku. Odbył się wówczas Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru, podczas którego młodzież pod przewodnictwem sztandaru Koła Terenowego Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą oraz sztandaru Zespołu Szkół przeszła pod Pomnik Ofiar Terroru Stalinowskiego. Od tamtego czasu, dzięki materialnemu wsparciu Zarządu Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, społeczność Zespołu Szkół organizuje kostrzyńskie uroczystości Dnia Sybiraka. W 2023 roku  KSSSE sfinansowała zakup sprzętu komputerowego i fotograficznego, który został przez młodzież szkolną wykorzystany do przygotowania uroczystości Dnia Sybiraka i jego fotograficznej relacji.

15 września 2023 roku w obchodach Dnia Sybiraka udział wzięli m.in.: członkowie Koła Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą na czele z Prezesem Marianem Pezowiczem, proboszcz parafii p.w. Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła ksiądz kanonik Radosław Gabrysz, proboszcz parafii p.w. Matki Bożej Rokitniańskiej ksiądz prałat Piotr Mazurek, ksiądz prałat dr Wojciech Skóra, wicestarosta Powiatu Gorzowskiego Magdalena Nowak, Burmistrz Miasta Kostrzyn nad Odrą Zbigniew Biedulski, przedstawiciel Zarządu Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Andrzej Kail, Dyrektor Domu Seniora Bogusława Strojnowska, Dyrektor Biblioteki Miejskiej Joanna Tarabuła, Dyrektor Muzeum Twierdzy Ryszard Skałba, Zastępca Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 1 Mariusz Konieczny, Dyrektor Zespołu Szkół w Kamieniu Małym Emil Zapisek, Dyrektor Zespołu Szkół Leszek Naumowicz oraz delegacja kostrzyńskiego szczepu Związku Harcerstwa Polskiego pod komendą druha Przemysława Maciejewskiego. Uroczystość uświetniły poczty sztandarowe Związku Sybiraków, Rady Miasta, Związku Kombatantów RP, szkół podstawowych i ponadpodstawowych Kostrzyna nad Odrą i Kamienia Małego. W intencji wszystkich Sybiraków modlitwę Anioł Pański odmówił ksiądz kanonik Radosław Gabrysz. Po uroczyście odczytanym Apelu Pamięci Sybiraków pod Pomnikiem Ofiar Terroru Stalinowskiego złożono kwiaty i zapalono symboliczne.

Na zakończenie uroczystości wystąpił Prezes koła Związku Sybiraków Marian Pezowicz, który podziękował licznie zgromadzonej młodzieży za udział w obchodach Dnia Sybiraka. Prosił także młodych kostrzynian o wsparcie dla idei Związku Sybiraków, który z każdym kolejnym rokiem liczy coraz mniej osób.

Następnie przy wsparciu Starosty Pani Magdaleny Nowak prezes koła Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą wręczył dyplomy i medale pamiątkowe „95 rocznica powstania Związku Sybiraków”. W uznaniu zasług wniesionych w działalność Związku Sybiraków medalami wyróżniono księdza prałata Wojciecha Skórę, członków Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą: Władysława Fałata, Katarzynę Godlewską i Amelię Naumowicz oraz Ireneusza Materyńskiego.

Po wręczeniu medali i dyplomów nastąpiło wyprowadzenie sztandarów, które zakończyło uroczystość Światowego Dnia Sybiraka pod Pomnikiem Ofiar Terroru Stalinowskiego w Kostrzynie nad Odrą.

PS 16 lutego 2023 roku zmarła Maria Szydełko - Sybiraczka, nauczycielka matematyki, dyrektor i wychowawczyni młodzieży Zespołu Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie, która wytrwale i uczynnie przez wiele lat asystowała w poczcie sztandarowym koła Związku Sybiraków w Kostrzynie nad Odrą.

Latem 2021 roku skierowała do nas wszystkich słowa: „Opowiadam, żeby młodzi wiedzieli, że coś takiego było … i żeby wiedzieli, aby człowiek człowiekowi nigdy nie był wilkiem. Zawsze trzeba, jeden drugiemu pomagać … w razie nie tylko nieszczęścia, ale nawet tak, z dobrego serca. Szanować każdego człowieka.”